“Het helpt je voor nu iets af te sluiten, zodat je verder kan. In deze tijd belangrijker dan ooit.”

Afscheid nemen in tijden van Corona

Sinds 13 maart mag je bij een overlijden met maximaal 30 personen tegelijk afscheid nemen van iemand. Families moesten zich opsplitsen en konden niet als geheel afscheid nemen. In veel gevallen betekende dit ook: geen uitvaartceremonie zoals normaal gesproken, in de kerk, het crematorium of een andere locatie. En ook geen condoleance zoals je eigenlijk zou willen. Want koffie, thee of een borrel na afloop zat er ook niet in.

Mijn advies: geef je over aan deze situatie

Er kon heel veel niet. Maar er waren ook veel kansen. Het begon ermee dat we ons over moesten geven aan de situatie. We konden er niets aan veranderen. Dus probeerden we er het beste van te maken. De organisatie voor een “normaal” afscheid viel weg en daardoor ontstonden er andere mogelijkheden. Ruimte om aandacht te schenken aan een afscheidsritueel. Een ritueel van afscheid .

Het kan je helpen om iets af te sluiten zodat je verder kan. In deze tijd belangrijker dan ooit. Men was verdrietig, misschien wel extra verdrietig omdat het niet kon zoals je had gewild of gehoopt. Dus is het extra belangrijk dat het afscheid goed is. Een mooi afscheidsritueel kan daarbij helpen. Er zijn veel bekende rituelen: bloemen leggen, kaarsen branden, tekeningen maken voor in of op de kist, of de overledene iets (persoonlijks) meegeven. Maar er is meer.

Een familie nam het besluit om alleen met het eigen gezin afscheid te nemen van moeder in mijn familiekamer. Erg intiem, ieder had een eigen tekst gemaakt en dit werd onderling gedeeld. Het gezin is hierdoor nog hechter geworden dan deze al was.

Een andere situatie is van een familie waarvan de echtgenoot, tevens vader en opa overleed aan corona. Hij had ruim 40 dagen in het ziekenhuis gelegen en lag vanaf dag 1 in coma. Zij hadden geen afscheid kunnen nemen, niets meer kunnen zeggen en waren nog erg verbonden met hem. Ieder van dit gezin mocht een lint uitkiezen in de kleur die hij of zij graag wilde. Daar werd een persoonlijk woord of tekst op geschreven. Deze linten verbond ik met elkaar door middel van een knoop. Deze knoop van verbondenheid werd in zijn handen gelegd en de linten hingen onder de deksel naar buiten. Na afloop van het afscheid heeft het gezin symbolisch de band met de heer doorgeknipt. Wat later kreeg ik een reactie van de zoon: “we hebben gisteren (voor de zoveelste keer) de uitvaart besproken en vonden het doorknippen van de linten een van de hoogte punten!”.

We moeten blijven denken in mogelijkheden, er kan erg veel, nog steeds.

Lieve groet Berdien